Robbe & Evelyn: twee leefgroepbegeleiders, één gedeelde missie

Streng met hart, nabij met grenzen

In de wereld van de jeugdzorg zijn geen twee dagen gelijk. En al zeker geen twee jongeren. De begeleiders bij Hejmo hebben dezelfde overtuiging: jongeren verdienen nabijheid, veiligheid en iemand die blijft. Robbe en Evelyn, leefgroepbegeleiders bij Hejmo (het project van SOS Kinderdorpen voor niet begeleide, buitenlandse minderjarigen) nemen je mee in hun dagelijkse realiteit.

Wat betekent het om leefgroepbegeleider te zijn?  

"Het is zo veel meer dan een job,” zegt Evelyn. Je bent een vangnet, een tijdelijke ouder, een coach, zo je wil. Jongeren komen hier toe na een lange, vaak traumatische reis. Ze hebben alles moeten achterlaten en komen hier niet zelden verweesd toe. Daar begint ons werk: veiligheid bieden, structuur aanbrengen, en tegelijk hun eigenheid respecteren." Robbe vult aan: "Jongeren bij Hejmo komen vaak met een rugzak vol verlies, trauma en ontwrichting. Ze hebben nood aan duidelijkheid, maar ook aan oprechte nabijheid. Die combinatie is de kern: grenzen stellen én vertrouwen schenken.” Robbe tikt op zijn pet. “Je vindt dat terug in het symbool van de open O: warme nabijheid!"

Hoe ga je om met gedragingen die ‘moeilijk’ zijn?

"Het is zelden ‘zomaar’ lastig gedrag,” zegt Robbe. “Het gaat eerder om ‘niet begrepen gedrag’. Er zit altijd iets achter: angst, onzekerheid, of frustratie. Ons werk vraagt dat je blijft kijken naar de reden achter dat gedrag, zelfs op momenten dat het confronterend is. Als begeleider moet je streng zijn, maar je moet bovenal mens blijven." Evelyn weet dat jongeren afstandelijk of opstandig kunnen zijn, maar dat dit vaak een vorm van zelfbescherming is. “Wij werken met een traumabewuste bril op. Niet om alles goed te praten, wel om te begrijpen waarom iemand doet wat hij doet. En om daarna nabij te blijven. Ook en zeker als het moeilijk wordt."

Wat zijn momenten die jullie bijblijven?  

"Op een warme dag hoorde ik twee Syrische neefjes, spelend met waterballonnen, luid lachen.” zegt Evelyn. Ze pauzeert even en fluistert: “Ik zag hen écht kind zijn. En dat voor het eerst sinds hun aankomst. Dat beeld blijft hangen, omdat het toont wat veiligheid en spel kan doen. Elk kind heeft recht op vormen van onbezorgdheid." Robbe denkt aan een jongen die in de periode na zijn aankomst in Hejmo constant eten hamsterde, uit angst om honger te lijden. “Bij elke levering van voedsel sloeg hij zijn voorraadje in. We hebben hem kunnen gerust stellen dat er altijd eten zal zijn. Vandaag is hij een rustige, sterke en sociale aanwezigheid in de groep.” Robbe ademt diep in en uit. “Zien hoe jongeren zich ontplooien, dàt is voor mij de grootste voldoening."

Hoe belangrijk is het team waarin je werkt?

“Het is essentieel!” zegt Robbe. “We draaien vaak lange shiften en nemen elkaars werk over waar nodig. Soms is een koffiemomentje met een collega na een zware nacht goud waard. Je moet kunnen ventileren zonder oordeel." Evelyn knikt. "Zonder mijn team stond ik nergens. We dragen samen de jongeren én elkaar. Dat gevoel van gedeelde verantwoordelijkheid maakt het verschil. En je leert veel van elkaar, niet in het minst op moeilijke dagen."

Wat typeert jullie visie op begeleiding?  

"Ik hoorde jongeren een enkele keer zeggen dat ik streng ben,” zegt Evelyne. “Maar intussen begrijpen ze wel waarom. Wat ze bedoelen is: ‘jij bent rechtvaardig, eenduidig en ik voel me veilig bij jou’. Voor mij is dat misschien wel het mooiste compliment." Robbe verwijst naar de insteek vanuit ‘Nieuwe Autoriteit’. “Het gaat om nabij zijn, maar met begrenzing. Als elke begeleider zijn eigen koers zou varen, is er chaos. Structuur is een vorm van zorg. En jongeren voelen dat."

Welke boodschap willen jullie meegeven aan toekomstige begeleiders?  

"Je moet stevig in je schoenen staan, kunnen relativeren en tegelijk empathisch blijven,” zegt Robbe. Het vraagt veel, maar je krijgt ook veel terug.” Hij lacht. “Daarom niet élke dag, maar wel op de momenten die er toe doen." Evelyne vindt dat je moet investeren in jongeren. Ze testen je, duwen wel eens op je knopjes  en tasten grenzen af. Maar als je blijft, geven ze iets terug: een blik, een ‘merci’, en een pak vertrouwen. En dat is pure magie!"