Beleidswerk
23/08/2022 - Als ontwikkelingspsychologe en pedagoge richt Kirsten Buist zich in haar onderzoek ruim tien jaar op de relatie tussen broers en zussen. “Naar mijn gevoel is er nog te weinig aandacht voor het belang van de relatie tussen broers en zussen na uithuisplaatsing.”
Kirsten is onderzoeker aan de Universiteit Utrecht. Ruim tien jaar doet ze onderzoek naar hoe broer/zus-relaties zich ontwikkelen en hoe die relaties samenhangen met (sociaal) functioneren. “De relatie met je broer of zus is in de regel de langstdurende in een mensenleven. Er zijn weinig mensen met wie je je jeugd op dezelfde manier meemaakt. Samen opgroeien schept dan ook een sterke band.”
Doordat die sterke band veelal onvoorwaardelijk is, biedt ze ook veiligheid. Dat geeft kinderen groeikansen. Kirsten legt uit: “Binnen die veilige broer/zus-relatie hebben kinderen de ruimte om sociaal gedrag te oefenen. Je hoeft niet bang te zijn dat je je broer of zus verliest als je het eens verpest. Ook uit het zien hoe je ouders met je broer of zus omgaan, kan je veel leren.”
Kirsten Buist, ontwikkelingspsychologe en pedagoge"De relatie met je broer of zus is in de regel de langstdurende in een mensenleven"
Broer en zus zijn betekent natuurlijk niet dat het altijd goed loopt tussen hen. Kirsten legt uit wat veelvoorkomende problemen zijn in broer/zus-relaties: “Soms neemt een kind de rol van een volwassene op zich, waardoor hij of zij een te zware verantwoordelijkheid draagt en zelf onvoldoende kind kan zijn. Dat heet parentificatie.”
“Een ander punt is ruzie maken. Dat doen kinderen overigens veel vaker met een broer of zus dan met al hun leeftijdsgenootjes bij elkaar. Belangrijk is om te onderzoeken in hoeverre het ruzie maken nog valt onder ‘uitprobeergedrag’ of zulke ernstige vormen aanneemt dat het schadelijk wordt.”
Is parentificatie of een conflictueuze relatie tussen broers en zussen voldoende reden om hen gescheiden op te vangen? “Niet per definitie. Het hoort bij de broer/zus-relatie dat je je soms achtergesteld voelt en ruzie maakt”, aldus Kirsten. “Daarom moet je per situatie zorgvuldig kijken wat er speelt.”
Kirsten wijst op het belang van goede begeleiding: “Bij onderling geweld of misbruik, of een relatie waarin een broer en zus geen enkele ondersteuning van elkaar ervaren, kan een kind mogelijk beter af zijn als het (tijdelijk) loskomt van de situatie. In zo’n geval is goede begeleiding nodig om weer tot hereniging te komen."
Kirsten Buist, ontwikkelingspsychologe en pedagoge"Je hoeft niet bang te zijn dat je je broer of zus verliest als je het eens verpest."
Bij uithuisplaatsing worden broers en zussen nog te vaak van elkaar gescheiden. Kirsten: “Ik weet niet hoe de beoordeling bij uithuisplaatsing gaat, maar hoor wel geluiden dat kinderen soms ervaren dat hen te weinig wordt gevraagd of ze willen worden samengeplaatst. De praktische overweging of er ergens plek is voor meer kinderen tegelijk speelt ook.”
SOS Kinderdorpen België zorgde in 2021 mee voor een wet die broers en zussen het recht geeft om niet gescheiden te worden. Een stap in de goede richting, al blijft het belangrijk verder te ijveren voor toepassing van de wet in de praktijk.
Kirsten besluit: “Mijn indruk is dat wordt geprobeerd om kinderen samen te plaatsen, maar dat daar sterker op kan ingezet worden. Logistieke obstakels kunnen in de weg staan, maar het is een ander idee om uit te gaan van samenplaatsen - tenzij er dringende inhoudelijke bezwaren zijn - dan om vanuit praktische redenen al snel te accepteren dat het niet lukt. De wettelijke verankering legt de verantwoordelijkheid bij de overheid om praktische belemmeringen aan te pakken.”
Steun ons en help kinderen in nood!