Families in België
We hebben er met z’n allen keihard voor gewerkt. En nu is het eindelijk zo ver: sinds 1 april zijn onze eerste Simba-ouders aan de slag in Vlaams-Brabant. En als dit pilootproject zijn beloftes waarmaakt, staan we daarmee straks aan de wieg van een nieuw type opvang dat honderden kinderen in Vlaanderen de geborgenheid van een echt gezin kan bieden.
Bij SOS Kinderdorpen weten we maar al te goed hoe belangrijk de liefde en zorg van een familie is voor kinderen. Zéker voor de allerjongsten onder hen. En laat dat nu net zijn waar het schoentje vandaag knelt. De manier waarop we in België baby’s, peuters en kleuters opvangen die niet bij hun ouders kunnen opgroeien, is vaak niet aangepast aan de specifieke noden van deze kwetsbare groep kinderen. Dat heeft gevolgen die zij vaak de rest van hun leven met zich meedragen.
Céline Alvarez, expert in kindontwikkeling, zegt het als volgt: “Ons brein heeft de liefde van een ander nodig om zich goed te ontwikkelen. Want het is in de blik, de knuffel, de liefde van de ander, dat kinderen voelen dat ze bestaan.”
En de wetenschap geeft haar gelijk: kinderen hebben liefde nodig om te groeien. In eerdere edities van dit magazine legden we al in detail uit waarom dat zo is. En dat is precies wat we met dit nieuwe type opvang willen verbeteren.
Céline AlvarezTelkens er een kind geboren wordt, wordt er ook een ouder geboren.
En de wetenschap geeft haar gelijk: kinderen hebben liefde nodig om te groeien. In eerdere edities van dit magazine legden we al in detail uit waarom dat zo is.
Als jonge kinderen in Vlaanderen niet bij hun ouders kunnen opgroeien, komen ze vandaag nog vaak terecht in grote leefgroepen. De meest recente cijfers tonen aan dat in 2016, 911 kinderen jonger dan zes jaar in een voorziening verbleven. Doorgaans is dat in leefgroepen van tien tot vijfien kinderen, met min of meer een zelfde aantal begeleiders die in shiften voor de kinderen zorgen.
Ook vanuit de jeugdzorg groeit het besef dat deze vorm van opvang niet aangepast is aan de noden van jonge kinderen. Vanuit Emmaüs, een grote speler in de jeugdzorg, klinkt het:“De opvang van de jongste kinderen in leefgroepen houdt risico’s in op een gefragmenteerde of onveilige gehechtheid. Dat heeft gevolgen voor de sociale capaciteiten van het kind, die doorwerken in de volwassenheid. Dat ligt niet aan de inzet van de leefgroepbegeleiders, maar aan het feit dat ze er niet altijd kunnen zijn. De voorzieningen doen hun best, maar schieten voor de heel jonge kinderen vaak tekort. Die kunnen immers niet de warme familieomgeving en de stabiele, betrouwbare hechtingsfiguur bieden.“
Absoluut! Alleen: er zijn vooreerst niet voldoende pleeggezinnen voor handen. De wachtlijst van Pleegzorg Vlaanderen telt 324 kinderen tussen nul en zes.
Pleegzorg VlaanderenHet is in de blik, de knuffel, de liefde van de ander, dat kinderen voelen dat ze bestaan.
En voor kinderen die uit een erg moeilijke gezinssituatie komen en daardoor ook moeilijk gedrag vertonen, is een pleeggezin niet altijd de beste oplossing. Want pleegouders doen dit werk nog altijd op vrijwillige basis en hebben niet noodzakelijk de juiste professionele opleiding genoten om dit soort kinderen goed te kunnen begeleiden.
Pleegzorg Vlaanderen: “De huidige pleegzorg kan kinderen met een zware rugzak onvoldoende garanties bieden op continuïteit en stabiliteit. De pleegzorgdiensten hebben driehonderd dergelijke pleegkinderen gedurende zes jaar gevolgd: 29 percent van die plaatsingen loopt voortijdig af. Een percentage dat vergelijkbaar is met dat in het buitenland, maar toch heel hoog ligt. In 71 percent van die breakdowns zijn gedragsproblemen de belangrijkste oorzaak.”
Om deze kinderen met rust te blijven opvoeden, heb je als volwassene heel wat pedagogische baggage nodig. En dat is niet iedereen gegeven.
En zo komen we bij onze Simba-ouders terecht. Mensen die beroepsmatig voor twee tot vier kinderen zorgen. Professionals in de zorg om kinderen, met de nodige pedagogische vaardigheden. Die naast de persoonlijkheid en kennis ook over voldoende tijd beschikken om de kinderen de zorg en aandacht te bieden die ze nodig hebben.
Zij zijn de vaste referentiepersonen voor de kinderen. Ze bieden hen de stabiliteit die kinderen nodig hebben om zich gezond te hechten. En ze gaan heel ontwikkelingsgericht met hen aan de slag. In de regel spreken we over koppels of duo’s, waarbij één van beiden voor SOS Kinderdorpen werkt. De ander stapt actief mee in het project, maar kan er zelf zijn of haar carrière op nahouden.
De Simba-ouders bouwen daarbij ook aan een stabiele relatie met de oorspronkelijke ouders. En samen met de familiecoach gaan ze op zoek naar positieve verandering in de thuissituatie van de kinderen. Ze helpen de ouders om sterker te staan in hun rol als ouder. Want telkens er een kind wordt geboren, wordt er ook een ouder geboren.
De bedoeling is dat de kinderen op een termijn van maximaal anderhalf jaar terug naar een veilige thuis kunnen. Want als de oorspronkelijke ouders hun veiligheid kunnen garanderen, is dat nog steeds de beste plaats voor een kind om op te groeien.
Natuurlijk organiseren we dit niet alleen. Agentschap Jongerenwelzijn, Pleegzorg Vlaanderen, Kind & Gezin en ook andere actoren in de jeugdzorg volgen dit project van nabij op. Want ook zij geloven dat we onze zorg voor kinderen op een andere manier kunnen organiseren, met meer aandacht voor hun specifieke behoeften en verlangens.
Als we even luidop mogen dromen, dan zijn er binnen enkele jaren honderden kinderen die, ondanks hun moeilijke situatie thuis, opgroeien binnen de geborgenheid van een professionele opvangfamilie. Want als het werk van onze Simba-ouders goed ontvangen wordt, dan leveren we als het ware een blauwdruk waar andere spelers in de jeugdzorg mee aan de slag kunnen.
Om het met de woorden van wijlen Steve Jobs te zeggen: “people who are crazy enough to think they can change the world, are the ones who do.”
Steun ons en help kinderen in nood!