Over SOS Kinderdorpen

Krachtgericht aan de slag met families

24/09/2021 - Zolang ze liefdevolle zorg en veiligheid kan bieden, is de oorspronkelijke familie de beste plek voor een kind om op te groeien. Daar vinden kinderen een stevige basis waarop ze hun verdere leven kunnen bouwen. Daarom werken we samen met families in moeilijke situaties, en met hun gemeenschappen, om hen in hun kracht te zetten en samen een veilige, stabiele en affectieve omgeving te creëren voor hun kinderen.

Dossier magazine sept 2021_5

© Alea Horst

Samen een veilige plek bieden

Iedere ouder wil zijn of haar kind een goede omgeving bieden om in op te groeien. Maar soms botsen families - ondanks al hun inspanningen - op obstakels die ze moeilijk alleen kunnen trotseren: de afwezigheid van een partner, financiële moeilijkheden, gezondheidsproblemen, discriminatie… Ook het klimaat of de politieke situatie kunnen families voor grote uitdagingen plaatsen: een gebrek aan essentiële diensten, bepaalde culturele normen, ongelijkheid tussen man en vrouw, gewapende conflicten of natuurrampen. Al deze factoren kunnen wegen op de draagkracht van families, waardoor ze het risico lopen geen veilige leefomgeving meer te kunnen bieden die is aangepast aan de ontwikkeling van hun kinderen.

SOS Kinderdorpen Internationaal biedt individuele begeleiding aan families in moeilijkheden, zodat families hun situatie kunnen verbeteren. We doen dat steeds met drie doelen voor ogen:

  • Samen met families vaardigheden ontwikkelen om zelfstandig voor hun kinderen te kunnen zorgen;
  • De omgeving van de betrokken families versterken zodat kinderen er kunnen ontwikkelen, hun kinderrechten worden gerespecteerd en ze volwaardig deel kunnen uitmaken van de samenleving;
  • Gemeenschappen aanmoedigen om duurzaam te investeren in de zorg voor kinderen.

“De verandering vertrekt vanuit de familie zelf”

In eerste instantie willen we zicht krijgen op de uitdagingen waar het gezin voor staat. Van daaruit werken we samen aan een ontwikkelingsplan op maat dat bovenal inzet op wat goed loopt in het gezin, op de aanwezige krachten.

Met de hulp van een sociaal werker werken de families een plan uit. Samen bepalen ze de doelstellingen. We moedigen families aan om zoveel mogelijk zelf hun doelen te stellen”, vertelt Sophie Huguenet, coördinatrice van ons project Ŝanĝo dat 2.089 families ondersteunt in DR Congo en Burundi. Nicolas Duprez, pedagogisch verantwoordelijke van project Séquoia in Houffalize, bevestigt dat ook zij op die manier te werk gaan met de 16 families die ze begeleiden: “We willen dat betrokken families zelf de zaken in handen nemen. We werken op basis van de doelstellingen die de consulenten van de ‘Service de l’aide à la jeunesse’ en de ‘Service de la protection de la jeunesse’ vooropstellen. We plaatsen ons naast de families, om hen te helpen de gevraagde veranderingen te realiseren. Tijdens een begeleidingstraject ontmoeten we de ouders, kinderen en eventueel ook het netwerk en andere personen betrokken in het leven van de kinderen.

© Katerina Ilievska

Elke ouder wil zijn of haar kinderen een veilige omgeving kunnen bieden

Het is voor ons essentieel om een band op te bouwen met de families, vanuit wederzijds vertrouwen, samenwerking, respect en transparantie. “We werken continu in afstemming met zowel de families als de consulenten”, benadrukt Nicolas Duprez. “Dat bevordert de samenwerking en dialoog.” Het ouderschap is soms een moeilijk onderwerp om aan te snijden bij ouders, want er werd geoordeeld dat de familiale omgeving onvoldoende veiligheid biedt of antwoord geeft op de goede ontwikkeling van de kinderen.

Meestal komen we tussen net op het moment dat het gezin door een turbulente periode gaat. Een delicaat moment dat tegelijk ook kansen biedt tot verandering. We herinneren de families er steeds aan dat zij de verandering kunnen teweegbrengen.

Eenmaal het plan is opgesteld met de families, gaan we samen aan de slag om de doelen te realiseren. We werken dan bijvoorbeeld op:

  • Toegang tot basisdiensten verzekeren;
  • Economische zelfstandigheid bewerkstelligen;
  • Ouderlijke vaardigheden versterken.

Samen op weg naar zelfstandigheid

Soms hebben families geen toegang tot basisdiensten en kunnen ze daardoor niet beantwoorden aan de noden van hun kinderen. We helpen hen dan tijdelijk om bijvoorbeeld toegang te krijgen tot gezondheidszorg, onderwijs voor hun kinderen te verzekeren of een degelijke woning te vinden voor de hele familie. In het project Séquoia betekent dit concreet dat een sociaal werker het gezin bijvoorbeeld zal toeleiden naar het OCMW, een school of het CLB.

Dat gaat dan gepaard met een traject richting economische zelfstandigheid. Door economische kansen te creëren kunnen families de levensomstandigheden van hun kinderen vaak duurzaam verbeteren. In veel landen bieden we volwassenen een beroepsopleiding of materiële steun om een inkomensgenererende activiteit op te starten.

Verschillende families in het Ŝanĝo-programma genieten een opleiding in een bakkerij.

Kinderrechtenclubs en geweldloze communicatie

Hulpverleners en families werken ook samen rond opvoedingsvragen, zodat de betrokken families kunnen bouwen aan een beschermende, warme en stimulerende omgeving voor hun kinderen. Welke activiteiten hiertoe worden opgezet, hangt helemaal af van de noden van het gezin. Vaak werken we samen met gezinnen rond positieve pedagogie, kinderrechten en participatie.

Binnen het project Ŝanĝo organiseren we bijvoorbeeld kinderrechtenclubs, waar jongeren leren over hun rechten en verantwoordelijkheden”, vertelt Sophie Huguenet.

“We gaan altijd uit van samenwerking en dialoog met de families”

Nicolas Duprez, pedagogisch verantwoordelijke van project Séquoia

Nicolas Duprez: “Bij Séquoia gaan twee medewerkers wekelijks op huisbezoek bij het gezin. We werken gewoonlijk rond vier thema’s: opvoeding, communicatie, relaties en de organisatie van het gezinsleven. We proberen de communicatie tussen familieleden te verbeteren door te werken rond geweldloze communicatie en werken aan de versterking van familierelaties. Om dat te bereiken is overleg onze belangrijkste methode. Het gaat om individueel overleg, maar ook soms familiaal of enkel tussen broers en zussen. We moedigen hen aan om met elkaar in contact te treden en creëren samen met de families educatieve en pedagogische instrumenten. We organiseren ook praktische workshops. Als een ouder bijvoorbeeld moeilijkheden ondervindt om de kinderen op tijd naar school te brengen, wonen we het ochtendritueel eens bij en begeleiden we de ouder, om samen, in real life, te bekijken wat werkt en wat niet.

“It takes a village to raise a child”

We helpen families ook om hun netwerk te verstevigen, zowel in familiale kring als daarbuiten, op professioneel vlak of binnen het verenigingsleven”, aldus Nicolas Duprez. Want door de gemeenschap te betrekken, kan een veilige omgeving gecreëerd worden waar kinderen sterk kunnen opgroeien. Het doel is een duurzame verandering teweeg te brengen.

We sensibiliseren daarom ook gemeenschappen, om volop in te zetten op kindbescherming, het melden van misbruik, het verenigingsleven en solidariteit in de samenleving. “In Burundi heeft de gemeenschap bijvoorbeeld meegewerkt aan de bouw van huizen voor families”, legt Sophie Huguenet uit. “We steunen plaatselijke gemeenschappen: spaar- en kredietverenigingen, kleine verenigingen die hun gemeenschap helpen, bijeenkomsten van verschillende families… We moedigen families ook aan om zich bij deze organisaties en bijeenkomsten aan te sluiten, om hier kracht uit te putten.

De gemeenschap in Burundi helpt elkaar om degelijke woningen te bouwen.

De familie neemt het roer opnieuw in handen

Vanaf wanneer kan een familie zonder onze steun verder? “Zodra de ontwikkeling van het kind niet langer in gevaar is”, legt Nicolas Duprez uit. “Vaak merken we positieve vooruitgang wanneer de familie ook buiten ons om reflecteert over de met ons besproken oplossingen, en die probeert toe te passen en aan te passen aan hun realiteit.” Samen met de betrokken families zitten we regelmatig samen om de evolutie in hun traject te bespreken, open en transparant. Zodra de sociaal werkers hebben vastgesteld dat het gezin veilige zorg kan bieden en in de basisbehoeften van hun kinderen kan voorzien, kan SOS Kinderdorpen naar de achtergrond treden.

“Het zijn de families die uiteindelijk de verandering teweegbrengen”

Nicolas Duprez, pedagogisch verantwoordelijke van project Séquoia

De families leveren de grootste inspanning. Zij geven de kinderen een toekomst. Wij dragen mee bij, maar het zijn zij die uiteindelijk de verandering teweegbrengen”, besluit Nicolas Duprez.



Bedankt aan de Fédération Wallonie-Bruxelles voor haar steun aan het project Le Séquoia. Bedankt Wallonie-Bruxelles International (WBI), Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking en Humanitaire Hulp Koning Boudewijnstichting en de gemeente Oud-Heverlee voor de steun aan het project Ŝanĝo. Bedankt aan onze partner Swift voor hun bijdrage aan de digitalisatie in het project Ŝanĝo.

Steun ons en help kinderen in nood!

Word meter of peter