“Auw, broer heeft mij geslagen !”: Hoe reageer je als kinderen elkaar pijn doen?

Agressief = assertief

Het is een vraag waar veel ouders mee zitten: je kind durft al eens uithalen naar andere kinderen en dat maakt je best wel ongerust. Nochtans is dit geen uitzonderlijk gedrag bij jonge kinderen: “Bij kinderen tot drie jaar betekent slaan of bijten eerder assertief zijn dan agressief zijn”, benadrukt Claudine Crommar. Het is een manier voor kinderen om hun gevoelens of behoeftes uit te drukken. “Jonge kinderen zijn nog niet in staat om wat ze voelen om te zetten in woorden. En dus zoeken ze een andere manier om zich uit te drukken.”

Doorgaans gebruiken kinderen geen geweld zonder reden. Als grote broer of zus zijn favoriete speeltje afneemt, is slaan of bijten een manier om uiting te geven aan frustratie en een gevoel van onrechtvaardigheid.

Zo kan je reageren

Maar hoe reageer je daar dan op als volwassene? Ook al is het geen bedoelde agressie, toch is het belangrijk dat je kalm en consequent duidelijk maakt dat je dit gedrag niet toelaat. “Zet je op ooghoogte van je zoon of dochter”, vertelt Claudine Crommar, “en vraag met eenvoudige woorden waarom hij of zij zo reageerde. Zeg dat je graag wilt begrijpen waarom hij of zij iets deed.” Soms is het goed om te wachten tot de gemoederen bedaard zijn voor je in dialoog gaat. Want in volle emotie is het vaak moeilijker om je goed uit te drukken.

De allerkleinsten zijn natuurlijk nog niet in staat om dit in woorden uit te drukken. En ze weten soms ook zelf niet goed waarom ze zich zo opwinden. Maar ook al beheersen ze de taal nog niet, ze voelen wel je intentie om te luisteren naar hun frustraties. En het is belangrijk hen niet alleen te laten met die moeilijke emoties.

Hoe help je de allerkleinsten omgaan met hun emoties?

Claudine Crommar: “Als je kind die emoties vaak tegenkomt, is het goed om regelmatig de gelegenheid te creëren om stoom af te blazen. Door een krant in stukjes te scheuren bijvoorbeeld. Of door propjes papier te maken en ze samen tegen de muur te gooien.”

Zo kan je kind op een niet-geweldadige manier uitdrukking geven aan zijn of haar gevoelens, met respect voor de anderen. Blijft het gedrag toch frequent terugkomen, dan kan professionele hulp helpen om de onderliggende oorzaken voor het gedrag te vinden.

Van kind tot verantwoordelijke volwassene

Kinderen moeten van jongs af aan leren dat er grenzen zijn en dat bepaald gedrag onaanvaardbaar is. Jonge kinderen begrijpen al heel snel de betekenis van het woord ‘nee’. Geleidelijk aan kunnen ze steeds beter een verbod van hun ouders respecteren en begrijpen. “Net daarom is het zo belangrijk dat je consequent reageert, ook op de langere termijn”, gaat Claudine verder. Beetje bij beetje gaat een kind begrijpen dat geweld niet de juiste manier is om emoties te communiceren. En hoe groter de taalvaardigheid, hoe meer taal een alternatief wordt voor slaan of bijten

Drie mogelijke redenen waarom een kind soms geweld gebruikt

Claudine Crommar: “Er kunnen meerdere zaken aan de oorsprong liggen van gewelddadig gedrag bij jonge kinderen. Meestal gaat het gewoon om het uitdrukken van een negatieve emotie. Jonge kinderen hebben nog geen verbale taal. En dus gebruiken ze fysieke taal. Maar ook stress thuis, in de crèche of op school kan een gewelddadige reactie uitlokken. Belangrijke gebeurtenissen als een scheiding, verhuis of het verlies van een naaste zetten kinderen onder druk.”

“Een andere frequente oorzaak, is jaloezie tussen broers en zussen. Als er een klein broertje of zusje bijkomt, is het voor de oudste soms moeilijk om te accepteren dat ze hun speelgoed en de aandacht van hun ouders moeten delen. Daarom laat je jonge kinderen best niet te veel alleen in dezelfde ruimte. Als mama en papa even uit de kamer zijn, zou de oudste zijn of
haar moment schoon kunnen zien.”

“Tot slot houden sommige kinderen ook gewoon wat liever afstand dan anderen. Door te krabben of te bijten, vraagt een kind gewoon om zijn of haar eigen ruimte te respecteren.”