Positief opvoeden

De kracht van rituelen: verbinding, dankbaarheid en een nieuw begin

Rituelen helpen velen van ons om het onbespreekbare bespreekbaar te maken en transities bewust te beleven. Ze bieden rust, verbinding en betekenis. Ze kunnen kinderen in crisissituaties houvast en veiligheid bieden. Expert Anniek Gavriilakis legt uit dat rituelen ons helpen te vertragen, om daarna sneller te schakelen, dankbaarheid te uiten en nieuwe situaties met openheid te omarmen.

Van oud naar nieuw: een bewuste overgang

“Elk ritueel markeert een overgang,” zegt Anniek. “Het is een manier om bewust stil te staan bij een moment van verandering. Je vraagt jezelf af: ‘Wat wil ik meenemen? Wat laat ik achter?’ Door hier aandacht aan te besteden, wordt een overgang niet alleen een afscheid, maar ook een nieuw begin. “Bij kinderen in crisissituaties of wanneer er chaos heerst, kunnen rituelen een rustpunt bieden. Kleine, herkenbare dingen geven houvast en structuur.”

Dankbaarheid als fundament van elk ritueel

Dankbaarheid is een belangrijk onderdeel van rituelen. Anniek wijst op de kracht van tastbare symbolen, zoals een herinneringsdoos of een fotoboek. “Het maken van een fotoboek over een vorig leven kan helend werken. Het is een manier om dankbaar te zijn voor wat er was en ruimte te maken voor wat komt.”Dankbaarheid gaat verder dan alleen herinneringen; het verbindt ons met iets groters. “Het uiten van dankbaarheid zit in ons DNA,” zegt Anniek. “Het is een oeroude praktijk die ons helpt stil te staan bij het goede in ons leven, zelfs in volle verandering.”

Het onbespreekbare bespreekbaar maken

Rituelen bieden een veilige ruimte om emoties en verhalen te delen die anders moeilijk bespreekbaar zijn. Anniek geeft het voorbeeld van de ‘lege stoel’, een eenvoudige maar krachtige manier om afwezige mensen zichtbaar te maken. “Het is een uitnodiging om degenen die er niet zijn toch een plek te geven, bijvoorbeeld door een steen, bloem of ander symbool dat helpt om de verbinding te voelen.”In haar werk benadrukt Anniek het belang van samen creëren. “Vroeger kwamen rituelen vaak vanuit instituten en waren ze uniform. Nu hebben we de vrijheid om rituelen op maat te maken, passend bij ieders verhaal. Het is een kans die voor het grijpen ligt.”

Rituelen in het dagelijks leven: eenvoudig en tastbaar

Rituelen hoeven niet groots of ingewikkeld te zijn. Het kan zo simpel zijn als het maken van een nieuwe familiefoto bij het begin van elk jaar, of het samen begraven van brieven uit een moeilijke periode. Deze kleine handelingen laten een blijvende indruk achter. “Een ritueel is als een foto die je niet alleen ziet, maar ook voelt in je lichaam. Het is een belichaamde ervaring,” aldus Anniek.

Over Anniek Gavriilakis
Anniek Gavriilakis is rituelenmaakster en auteur van het boek Ritueel Leven. Ze begeleidt mensen in het creëren van betekenisvolle momenten, aangepast aan hun unieke verhaal.

"Rituelen zijn voor iedereen. Ze zijn geen luxe, maar een fundamenteel deel van ons mens-zijn. In een tijd waarin verbinding soms ver te zoeken is, bieden rituelen een anker van rust, structuur en betekenis."

Anniek Gavriilakis, rituelenmaakster

Vijf praktische tips

Geef afwezigen letterlijk een plekje in je huis. Die ene grappige foto van oma. De babyschoentjes van je oudste zoon die op wereldreis vertrok. Praat over hen.
Durf stil te staan bij ingrijpende gebeurtenissen. Een scheiding. Een overlijden. Ook van een huisdier. Benoem in dankbaarheid wat was, wat is en wat de toekomst brengen kan.
Maak een persoonlijk fotoboek van, voor en met je kinderen. Creëer een koesterboek aan herinneringen om blij van te worden en dankbaar voor te zijn.
Zelf een ritueel maken? Luister naar wat een kind nodig heeft. Welke plek, welke mensen, welke kleuren zijn belangrijk? Ontdek dat ‘samen met iedereen die ik graag zie’ meestal de sleutel tot een geslaagd ritueel met kinderen is.
Sluit de dag af met een slaapritueel. Samen één ding in de dag vinden om dankbaar voor te zijn en dan een verhaaltje voorlezen. Heel warm en effectief.